Buồng trứng đa nang (PCOS) là bệnh lý phụ khoa liên quan đến sự mất cân bằng nội tiết tố, không chỉ giảm khả năng sinh sản mà còn làm tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh lý nghiêm trọng khác. Vậy nguyên nhân, các triệu chứng thường gặp và phương pháp điều trị hiệu quả hội chứng này là gì?
Buồng trứng đa nang là gì?
Buồng trứng đa nang là rối loạn liên quan đến mất cân bằng hormon và kháng insulin, gây nên rất nhiều triệu chứng: chu kỳ kinh không đều, không có kinh, rậm lông, mụn, thừa cân, rụng tóc, buồng trứng rất nhiều nang khi siêu âm,… Nguyên nhân gây nên hội chứng này là do buồng trứng không thể sản xuất các hormon theo đúng tỉ lệ bình thường, có thể dẫn đến trứng rụng thưa hoặc không rụng trứng, thường thể hiện qua tình trạng kinh nguyệt thưa (2 – 3 tháng hoặc vài năm mới có kinh một lần). Tình trạng này nếu xảy ra có thể làm cho phụ nữ hội chứng buồng trứng đa nang giảm khả năng sinh sản.
Nguyên nhân buồng trứng đa nang
Hiện nay nguyên nhân buồng trứng đa nang vẫn chưa tìm được lý do chính xác nhưng những yếu tố có thể là nguy cơ gây bệnh. Đó là:
- Yếu tố di truyền: Nếu mẹ hoặc chị gái bạn bị buồng trứng đa nang thì bạn cũng có thể mắc phải hội chứng này. Các nhà nghiên cứu cũng đang xem xét khả năng đột biến gen có liên quan đến hội chứng buồng trứng đa nang.
- Chế độ ăn uống: quá nhiều tinh bột cũng có thể là nguyên nhân gây ra hội chứng.
- Dư thừa Insulin: Insulin là một loại hormone được sản xuất trong các tế bào tuyến tụy cho phép sử dụng đường(glucose), cung cấp năng lượng chính của cơ thể. Nếu có đề kháng insulin, khả năng sử dụng insulin một cách hiệu quả bị suy giảm và tuyến tụy insulin nhiều hơn để chuyển hóa cho các tế bào. Insulin dư thừa được cho là đẩy mạnh sản xuất Androgen của buồng trứng. Sự gia tăng sản xuất Androgen có thể cản trở sự phát triển của nang trứng, làm giảm khả năng rụng trứng của buồng trứng.
Dấu hiệu buồng trứng đa nang
Kinh nguyệt thay đổi thất thường
Theo thống kê, hơn 50% phụ nữ mắc phải hội chứng buồng trứng đa nang có kinh nguyệt không đều, thậm chí khoảng 20% không có chu kỳ kinh nguyệt. Nguyên nhân là do khi bị hội chứng này, nội tiết tố sẽ bị rối loạn, khiến kinh nguyệt không đều.
Cụ thể, nếu bạn thấy có các dấu hiệu bất thường liên quan đến chu kỳ kinh như: khoảng cách giữa các kỳ kinh nguyệt quá dài (hơn 35 ngày), lượng máu chảy quá nhiều hoặc quá ít, chảy máu giữa chu kỳ, chậm kinh từ 4 tháng trở lên, số ngày hành kinh kéo dài (hơn 7 ngày)… thì bạn nên đi khám để được chẩn đoán và điều trị sớm.
Các vấn đề về da
Nếu làn da của bạn bỗng nhiên trở nên xấu đi, bị nhờn, dễ nổi mụn trên mặt, ngực, lưng… thì có thể là dấu hiệu cho thấy bạn bị mất cân bằng nội tiết tố. Chính sự tăng tiết hormone androgen bên trong cơ thể khiến tuyến bã nhờn hoạt động mạnh, gây tắc lỗ chân lông, khiến da bóng dầu và dễ nổi mụn trứng cá. Không những vậy, trên vùng da cổ, dưới cánh tay, đùi, ngực cũng có thể xuất hiện các vùng da màu đỏ, nâu nhạt hoặc đen; ở trên cổ hoặc dưới cánh tay có thể có mụn thịt. Nếu bạn thấy làn da của mình có những thay đổi bất thường, tốt nhất bạn nên đi khám sớm để xác định nguyên nhân.
Lông, tóc phát triển bất thường
Rụng tóc có thể do nhiều nguyên nhân gây ra, một trong số đó là do buồng trứng đa nang. Nguyên nhân là do khi hormone sinh dục nam tăng cao, các nang tóc có thể bị thiếu dinh dưỡng, mỏng và yếu dần. Do đó, phụ nữ bị buồng trứng đa nang rất dễ bị hói đầu giống như nam giới.
Trong khi tóc rụng nhiều thì lông lại mọc nhiều ở những nơi không mong muốn như chân, tay, ngực, bụng… Nam giới có nhiều lông hơn phụ nữ là do cơ thể sản sinh ra nhiều nội tiết tố nam, nhất là testosterone. Đây là lý do tại sao nếu bạn bị hội chứng buồng trứng đa nang thì lông lại phát triển bất thường, thậm chí có phụ nữ còn mọc râu và ria mép.
Tăng cân không rõ nguyên nhân
Tăng cân là một trong những nỗi ám ảnh đối với phụ nữ và có rất nhiều nguyên nhân gây ra điều này. Tuy nhiên, nếu bạn ăn uống điều độ, chăm chỉ vận động mà vẫn tăng cân mất kiểm soát và đi kèm với 1 trong những triệu chứng trên thì đây có thể là dấu hiệu cảnh báo cho thấy bạn đã mắc hội chứng buồng trứng đa nang.
Khi nồng độ hormone androgen tăng cao, lượng mỡ thừa sẽ dễ dàng tích tụ quanh eo, khiến cơ thể bạn tăng cân bất thường. Thậm chí, vùng bụng và hông cũng có thể tích mỡ, vì vậy bạn nên ăn uống điều độ, tập thể thao thường xuyên và sinh hoạt lành mạnh để cơ thể dần ổn định trở lại.
Đau bụng, đau vùng chậu
Đau bụng, đau lưng là một trong những triệu chứng thường gặp của buồng trứng đa nang
Những phụ nữ mắc buồng trứng đa nang có thể gặp phải các cơn đau bụng tương tự như khi đến kỳ kinh nguyệt và thường cảm thấy khó chịu ở vùng chậu, vùng bụng hoặc lưng dưới. Nếu gặp phải tình huống này, bạn có thể thấy đau âm ỉ hoặc đau nhói với mức độ từ nhẹ đến dữ dội.
Ngưng thở khi ngủ
Ngoài các triệu chứng trên thì ngưng thở khi ngủ cũng là một trong những dấu hiệu buồng trứng đa nang phổ biến. Biểu hiện cụ thể của triệu chứng này là tình trạng ngáy hoặc ngưng thở từng cơn khi ngủ. Nguyên nhân chủ yếu là do rối loạn nội tiết tố và tình trạng tăng cân bất thường gây ra.
Tâm trạng thay đổi thất thường
Việc mất cân bằng hormone khi mắc hội chứng buồng trứng đa nang không chỉ ảnh hưởng đến chức năng buồng trứng, quá trình phát triển nang noãn và phóng noãn mà còn tác động tiêu cực đến tâm lý người bệnh. Nếu bị đa nang buồng trứng, bạn sẽ thường xuyên cảm thấy lo âu, căng thẳng, thậm chí là trầm cảm. Vì vậy, nếu bạn để ý thấy dạo này tâm trạng của mình hay thay đổi, buồn vui vô cớ thì bạn nên nghĩ đến chứng bệnh này nhé.
Hiếm muộn
Nếu bạn đã lập gia đình nhưng hơn 1 năm vẫn chưa có tin vui dù không sử dụng bất cứ biện pháp tránh thai nào thì rất có thể hội chứng buồng trứng đa nang là nguyên nhân gây ra tình trạng này.
Khi bị hội chứng này, buồng trứng của bạn sẽ có nhiều nang noãn nhưng không thể chín và rụng, dẫn đến khó thụ thai. Không chỉ vậy, nồng độ hormone testosterone và insulin cao trong cơ thể cũng khiến bạn có nguy cơ sẩy thai cao hơn bình thường.
Cách chữa buồng trứng đa nang
Giảm cân
Nghiên cứu cho thấy việc giảm 5 – 10% trọng lượng cơ thể có thể giúp điều chỉnh chu kỳ kinh nguyệt và cải thiện các triệu chứng PCOS.
Người có buồng trứng đa nang thường bị thừa cân hoặc béo phì. Điều này làm tăng nguy cơ mắc các bệnh nguy hiểm khác như tiểu đường, tim mạch hoặc rối loạn chuyển hóa. Việc giảm cân và duy trì cân nặng hợp lý không chỉ giúp người bệnh kiểm soát các triệu chứng PCOS mà còn giảm nguy cơ gặp phải các biến chứng kể trên.
Thay đổi chế độ ăn uống
Theo đuổi chế độ ăn uống khoa học là một phần thiết yếu trong quá trình chữa đa nang buồng trứng và được xem là cách trị đa nang buồng trứng tại nhà hiệu quả.
Những người bị PCOS thường gặp phải tình trạng kháng insulin khiến nồng độ hormone này trong cơ thể cao hơn bình thường. Điều này cũng đồng thời làm tăng lượng đường trong máu, tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường.
Việc tuân theo chế độ ăn ít carbohydrate đơn giản có thể giúp ổn định đường huyết và giữ nồng độ insulin ở mức thấp. Để giảm thiểu carbohydrate đơn giản trong khẩu phần ăn, người bệnh nên hạn chế tiêu thụ các thực phẩm sau:
- Bánh mì trắng
- Mì ống trắng
- Gạo trắng
- Bánh quy
- Khoai tây chiên
- Nước ngọt.
Thay vào đó, bạn nên bổ sung rau quả, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và các loại đậu vào bữa ăn hàng ngày của mình. Ngoài ra, các thực phẩm có khả năng chống viêm như dầu ô liu, cà chua, cá thu, cá ngừ, các loại hạt cũng rất hữu ích để cải thiện các triệu chứng bệnh.
Luyện tập thường xuyên
Tập thể dục thường xuyên giúp bạn giảm cân, ngăn ngừa các biến chứng của hội chứng buồng trứng đa nang. Bên cạnh đó, việc vận động cũng rất có lợi cho sức khỏe tim mạch, giúp cải thiện tâm trạng và nâng cao chất lượng giấc ngủ.
Để hỗ trợ quá trình điều trị đa nang buồng trứng hiệu quả hơn, bạn hãy chọn một bộ môn thể dục mà bản thân ưa thích và bắt đầu luyện tập ngay hôm nay. Bạn có thể tập yoga, pilates, bơi lội, chạy bộ…, miễn là bạn kiên trì theo đuổi và có kế hoạch rõ ràng, công sức bạn bỏ ra sẽ không bao giờ uổng phí.
Sử dụng các chất bổ sung
Một số chất bổ sung có thể giúp phụ nữ mắc đa nang buồng trứng điều hòa hormone, giảm nồng độ insulin và kháng viêm hiệu quả hơn. Tuy nhiên, trước khi sử dụng bất cứ chất bổ sung nào, bạn cần tham khảo ý kiến bác sĩ để đảm bảo tính an toàn.
Các loại chất bổ sung có thể hỗ trợ chữa trị buồng trứng đa nang gồm:
Inositol
Inositol là một loại vitamin B có khả năng cải thiện tình trạng kháng insulin. Ngoài ra, trong một số trường hợp, loại vitamin này cũng giúp tăng khả năng đậu thai thành công ở phụ nữ bị PCOS.
Chiết xuất quế
Chiết xuất quế có tác dụng tích cực với tình trạng kháng insulin. Bên cạnh đó, chất bổ sung này cũng giúp điều hòa kinh nguyệt ở người bệnh.
Kẽm
Kẽm là một nguyên tố vi lượng có tác dụng tăng cường khả năng sinh sản và nâng cao hệ thống miễn dịch của người bệnh. Ngoài sử dụng chất bổ sung, bạn cũng có thể ăn thêm thịt đỏ, các loại đậu, hạt và hải sản vì đây là các thực phẩm rất giàu chất kẽm tốt cho cơ thể.
Dầu hoa anh thảo
Dầu hoa anh thảo có tác dụng giảm đau bụng kinh và chữa kinh nguyệt không đều. Ngoài ra, loại dầu này cũng có thể giảm mức cholesterol xấu và tình trạng stress oxy hóa.
Vitamin D và canxi
Vitamin D là một loại hormone quan trọng đối với hệ thống nội tiết. Vitamin D và canxi có thể cải thiện kinh nguyệt không đều và tăng khả năng rụng trứng, ngăn ngừa vô sinh ở phụ nữ mắc bệnh.
Cách chữa buồng trứng đa nang với probiotic
Probiotics không chỉ có lợi cho hệ tiêu hóa và sức khỏe đường ruột mà chúng còn đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát các triệu chứng PCOS. Probiotics có thể làm giảm viêm và điều chỉnh hoạt động của các hormone sinh dục như androgen và estrogen, từ đó hỗ trợ chữa trị buồng trứng đa nang hiệu quả hơn.
Cách đơn giản nhất để bổ sung probiotics là sử dụng các các loại thực phẩm lên men như kim chi, sữa chua, dưa muối, tempeh, kombucha…
Cần lưu ý khi chữa buồng trứng đa nang
Mặc dù các phương pháp chữa buồng trứng đa nang kể trên có thể giúp hỗ trợ điều trị bệnh hiệu quả nhưng chúng không thể thay thế phương pháp điều trị y khoa mà bác sĩ chỉ định. Ngoài ra, khi áp dụng các cách chữa buồng trứng đa nang bằng liệu pháp tự nhiên, bạn cần lưu ý một số điều sau:
- Chỉ áp dụng các liệu pháp tự nhiên (như bổ sung khoáng chất, sử dụng thảo dược) dưới sự hướng dẫn của chuyên gia y tếvà cần thời gian lâu dài mới đạt được kết quả.
- Hỏi bác sĩ trị liệu tự nhiên về những kinh nghiệm trong việc điều trị PCOS của họ, bạn có thể nhận được những lời khuyên hữu ích.
- Tình trạng đa nang buồng trứng ở mỗi người là khác nhau, nên cần tham vấn ý kiến bác sĩ
- Hãy chia sẻ cho bác sĩ những liệu pháp tự nhiên và chất bổ sung mà bạn đang sử dụng.
Hy vọng với những thông tin được chia sẻ trong bài, bạn đã có được những thông tin hữu ích xoay quanh các cách chữa buồng trứng đa nang tại nhà. Chúc quá trình điều trị của bạn sớm có được kết quả tốt.